Poradnik -> Felietony -> Otyłość.

Otyłość.

 

Jest to problem ogólnoświatowy. W tej najwięcej otyłych ludzi jest w Meksyku, zaraz potem w USA. W ciągu ostatnich dziesięciu lat liczba ludzi otyłych wzrosła z 200 do 300 mln osób. Lekarze biją na alarm, ponieważ sytuacja robi po prostu dramatyczna.

Reklama ogólnosieciowa

 

Problem otyłości występuje nie tylko w krajach wysokorozwiniętych, ale pojawia się również w krajach, które dotąd kojarzono z głodem. Potwierdzeniem tego jest fakt, iż w niektórych państwach afrykańskich liczba ludzi mających problemy z nadwagą sięga już 20% , jak np. w RPA. Ponadto, choroby będące najczęściej wynikiem otyłości tj.: nowotwory, cukrzyca, choroby serca i nadciśnienie są najczęstszą przyczyną zgonów nie tylko w krajach bogatych, ale także w tych biedniejszych.

Jeszcze gorzej jest w państwach uprzemysłowionych (USA, Finlandia, Wielka Brytania, Niemcy, Grecja), gdzie co trzeci obywatel cierpi na otyłość. Żyjemy w świecie fast foodów, gotowych potraw, braku aktywności fizycznej, wszechogarniających nas udogodnień życiowych (windy, samochody, schody ruchome), brak spożywania tradycyjnych, zdrowych potraw to główne problemy związane ze wszech miar ogarniającą otyłością.

Według WHO na otyłość cierpi ponad 300 mln osób, a nadwagę ma ponad miliard ludzi na świecie. W samych USA z nadwagą lub otyłością boryka się niemal 130 milionów osób, czyli 65 procent populacji. Liczby są zatrważające, w samych Stanach na choroby wywołane otyłością, takimi jak: cukrzyca, zaburzenia krążenia i niektóre nowotwory umiera 350 tys. osób rocznie.

Przeprowadzona przez Instytut Gallupa ankieta wykazała, że otyli znacznie częściej niż osoby o prawidłowej masie ciała cierpią na depresję, a nawet podejmują próby samobójcze. W wieku dziecięcym, a później nastoletnim takie osoby czują się lekceważone przez środowisko, w późniejszym wieku desperacko próbują ukryć swoją otyłość udając najczęściej, że się akceptują takimi jakimi są. Ważący ponad 150 kilogramów Jim Fries obala ten mit w artykule opublikowanym na łamach San Francisco Chronicle: "Świat oczekuje, że ludzie otyli muszą być weseli. Jednakże my wcale nie jesteśmy zadowoleni. Otyłość to nieszczęście. Otyłość to samotność".

Co jest powodem takiego zjawiska? Przede wszystkim złe nawyki żywieniowe. W czasach gdy jedzenie należało do towarów deficytowych, a jego zdobycie było trudne, człowiek jadł niewiele i rzadko. W ten sposób w jego organizmie wytworzył się mechanizm odkładania tłuszczu na zapas. Dziś żyje się o wiele prościej, nie trzeba polować, walczyć o jedzenie. Można je spokojnie kupić w każdym sklepie, najczęściej przetworzone, co też jest szkodą dla zdrowia. Jesteśmy pokoleniem grubasów spędzających czas przede wszystkim przed telewizorem lub przeglądając internet. Nasza aktywność fizyczna sięgnęła dna. Felietonistka dziennika Atlanta Journal-Constitution tak opisała to zjawisko: "Do legionu kanapowych ziemniaków, które wyrosły, oglądając za dużo telewizji, dołączyła ostatnio rzesza internetowych grzybów, zapuszczających korzenie przed komputerem, których jedynym ćwiczeniem fizycznym jest gimnastykowanie palców wskazujących na klawiaturze".

Właśnie nasze lenistwo, czyli brak aktywności fizycznej plus jedzenie żywności przetworzonej w szybkim stopniu doprowadziła do epidemii otyłości. Jedzenie fast foodów, takich jakie serwują nam McDonald's, Pizza Hut, Burger King robi największe spustoszenie w naszych organizmach. Nasze dzieci chętnie jedzą tłuste hamburgery, popijane słodkimi napojami gazowanymi, co powoduje, że ich żołądki się rozciągają, a tłuszcz odkłada się w ich organizmach. Bardzo trudno jest utrzymać smukłą sylwetkę, jeśli w tym samym czasie tyją nasi najbliżsi. Prawdopodobieństwo przybrania na wadze rośnie o 37%., kiedy przytyje współmałżonek, o 40% - gdy utyje brat lub siostra - i aż o 57%., gdy kategorię wagową zmieni serdeczny przyjaciel. Co więcej, bliscy wywierają na nas zgubny wpływ nawet wtedy, gdy nie mieszkają w sąsiedztwie i nie ma okazji do wspólnego spożywania posiłków. Takie wnioski płyną z opublikowanych w "New England Journal of Medicine" badań amerykańskich naukowców, którzy szukali odpowiedzi na pytanie, jak szerzy się epidemia otyłości.

Jak sprawdzić czy ma się już nadwagę lub jest się otyłym? Podstawowym wskaźnikiem jest BMI (Body Mass Index), który oblicza się jako stosunek masy ciała (w kilogramach) do kwadratu wzrostu (w metrach). Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), na podstawie badań, określiła odpowiednie przedziały indeksu masy ciała. Jeśli BMI plasuje się poniżej 18,5 oznacza to niedowagę, w przedziale od 18,5 – 25 oznacza masę prawidłową, od 25 do 30 nadwagę, powyżej 30 mamy do czynienia z otyłością. Specjaliści zwracają uwagę, że już nadwaga może być powiązana z występowaniem innych chorób.

Rozróżniane są dwa typy otyłości: pierwotna i wtórna. Otyłość wtórna może być spowodowana wadami chromosomalnymi, zaburzeniami układu nerwowego, czy też stosowaniem leków. Otyłość pierwotna może być uwarunkowana genetycznie (brak genów odpowiedzialnych za prawidłową przemianę materii), szacuje się, że jest tak u około 40% osób cierpiących na otyłość. Inną przyczyną otyłości pierwotnej jest prowadzenie nieodpowiedniego stylu życia. Szybkie spożywanie pokarmów, niewłaściwa kultura jedzenia, brak aktywności fizycznej prowadzą do zaburzenia bilansu energetycznego organizmu, a przez to do odkładania się tkanki tłuszczowej.

Jakiego rodzaju otyłości znamy? Otyłość typu „GRUSZKA” - udowo-pośladkowa. Częściej występuje u kobiet. Ma duży wpływ na powstawanie żylaków podudzi oraz zwyrodnienie układu kostno - stawowego kończyn dolnych. Otyłość typu "JABŁKO" - inaczej określana jako otyłość brzuszna - częściej występuje u mężczyzn. Tkanka tłuszczowa zbiera się głównie wewnątrz jamy brzusznej.

W otyłości typu „JABŁKO” występuje większe ryzyko chorób towarzyszących. Częściej pojawiają się zaburzenia metaboliczne, prowadzące do nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej, cukrzycy i innych chorób układu krążenia (częste występowanie dyslipidemii, zaburzeń tolerancji glukozy, hiperinsulinemii, nadciśnienia krwi, podwyższonego stężenia kwasu moczowego i fibrynogenu w surowicy - duże zagrożenie wczesnym rozwojem miażdżycy i cukrzycy). U kobiet w okresie pomenopauzalnym ryzyko wystąpienia otyłości brzusznej staje się podobne jak w grupie mężczyzn w związku z ustaniem produkcji żeńskich hormonów płciowych przez jajniki.

Rodzaj otyłości określa się na podstawie wskaźnika WHR. Wskaźnik WHR oblicza się dzieląc obwód w talii przez obwód bioder. Wartość przekraczająca 0,8 u kobiet i 1,0 u mężczyzn oznacza występowanie sylwetki typu „jabłko”.

>= 0,85 – otyłość brzuszna „jabłko”
< 0.8 – otyłość udowo-pośladkowa „gruszka”
>= 1,0 – otyłość brzuszna „jabłko”
< 1,0 otyłość udowo-pośladkowa „gruszka”.

W skrajnych przypadkach istnieje możliwość leczenia otyłości przez chirurgię. Istnieją zasadniczo dwa sposoby zmniejszania wagi: radykalne ograniczenie przyjmowanych przez pacjenta pokarmów oraz zmniejszenie wchłaniania (absorpcji) wartości odżywczych ze spożytego jedzenia. Są dwie grupy operacji: wyłącznie ograniczające ilość przyjmowanego jedzenia (należą tu min. VBG - Mason i AGB - Opaska) oraz łączące te dwa typy (BPD - Scopinaro, Roux-en-Y Gastric Bypas).

VBG - Mason - Operacja autorstwa Dr Edwarda E. Masona (rozpoczął jej wykonywanie w początku lat 80'tych) polega na podzieleniu żołądka na dwie części przy pomocy pionowego szwu wykonywanego tzw. staplerem, oraz ograniczeniu przepływu jedzenia z mniejszej do większej części przy pomocy opaski zakładanej na stałe (nie regulowanej). Celem tej metody jest trwałe zmniejszenie ilości pokarmu zjadanego przez pacjenta. Po tej operacji następuje relatywnie szybka utrata wagi.

AGB - Opaska regulowana (Adjustable Gastric Band) - Ta metoda popularnie zwana "opaską" polega na podzieleniu żołądka poziomo na dwie części - górną mniejszą i dolną większą. Osiąga się ten efekt umieszczając na żołądku opaskę. Operacja najczęściej wykonywana jest metodą laparoskopową, ale może być wykonywana również tradycyjnie. Opaska składa się z części opasającej żołądek, wyposażonej w balonik zaciskający się pod wpływem napełniania specjalnym płynem (podobny do malutkiej dętki rowerowej), portu umieszczonego pod skórą, przez który można regulować ilość płynu w opasce oraz przewodu łączącego opaskę z portem. W zależności od stopnia zaciśnięcia opaski pacjent może przyjmować mniej lub więcej jedzenia. Umożliwia to regulowanie szybkości zmiany masy ciała. Nie należy przesadzać regulowaniem opaski w jedną i drugą stronę bo częste zmiany jej zacisku mogą doprowadzić do przerostu jej przez ścianki żołądka i ponowny przyrost masy ciała. Działa podobnie jak VBG - Mason.

BPD - Scopinaro - Wyłączenie żółciowo trzustkowe (Biliopancreatic Diversion) - Metoda łączy elementy restrykcyjne i zmniejszające absorpcję. Polega na usunięciu około 2/3 żołądka (pozostała część jest 4-5-krotnie większa niż w przypadku VBG - Masona), oraz podzieleniu jelita cienkiego na 3 części, z których dwie łączą się tworząc trzecią (tworzą razem kształt litery Y) pierwsza część biegnie od zmniejszonego żołądka i nią transportowane jest jedzenie, druga połączona z przewodami żółciowymi i trzustką jest drogą soków trawiennych, łączą się one około 100-150 cm przed ujściem jelita cienkiego do jelita grubego. Dopiero w tym trzecim 100-150 centymetrowym odcinku odbywa się proces trawienia. Zmiana biegu jelita cienkiego powoduje zmniejszenie absorpcji (wchłaniania) wartości odżywczych, a zmniejszenie żołądka powoduje zmniejszenie ilości przyjmowanego jedzenia. Te dwa efekty razem powodują utratę wagi. Pacjent jednak może przyjmować znacznie więcej jedzenia niż przy operacjach wyłącznie restrykcyjnych. Ze względu na zmniejszone wchłanianie pacjent powinien mieć robione badania krwi co jakiś czas, oraz przyjmować dodatkowe witaminy przez całe życie po operacji.

Roux-en-Y Gastric Bypas – RNY - To operacja podobna do BPD - Scopinaro, łączy elementy restrykcyjny i ograniczający wchłanianie. Żołądek dzielony jest przy pomocy staplera na dwie części, które są od siebie oddzielone. Do mniejszej (znacznie mniejszej niż w przypadku BPD) przyłączone jest jelito, jelito cienkie również tworzy kształt litery Y, i podobnie jak w przypadku BPD jedną częścią przesuwa się jedzenie, drugą spływają soki trawienne, trawienie odbywa się w trzeciej. Długość poszczególnych części jelita (szczególnie wspólnej) i objętość mniejszej części żołądka ustalana jest indywidualnie przez chirurga w zależności od pacjenta. Wspólna część jelita jest jednak zwykle dłuższa niż w przypadku BPD - Scopinaro. Również konieczny monitoring badań krwi i przyjmowanie dodatkowych witamin i mikroelementów. Wykonywana często u pacjentów u których zawiodły VBG-Mason lub AGB - Opaska.

Otyłość może nas doprowadzić do śmierci, ale ją lekceważymy często, z czystego lenistwa. Całkiem niedawno w polskim sklepie słyszałam rozmowę dwóch pań, o których można spokojnie powiedzieć, że są otyłe. Jedna to kulka nr jeden (K1), druga kulka nr dwa (K2):

(K1) – Mój chłop powiedział, że nie mam się po co odchudzać, bo on się o kości obijać nie chce! (potężna kobieta, z ogromnym brzuchem zwisającym prawie do kolan)

(K2) – Ja to bym chciała schudnąć, ale nie potrafię sobie odmówić jedzenia, na siłownie nie mam czasu chodzić, nieważne czy się chłopu podobam, ważne, że sobie się nie podobam, ale z drugiej strony nikt nade mną bata nie trzyma.

(K2) – A u mnie się wyrównało, ja jestem gruba, mój chudy jak patyk, a odchudzać mi się nie chce. Za bardzo kocham jedzenie.

Drogie panie, jeśli łudzicie się, że nadal się podobacie swoim szczupłym facetom, to żyjecie w złym przeświadczeniu. To, że mąż wam nie mówi nic na ten temat, naprawdę nie świadczy o niczym dobrym. Lepiej się wziąć za konkretną walkę ze swoim tłuszczykiem, zlikwidować go, ale na tyle skutecznie, by nie było efektu jo-jo. Naprawdę warto zadbać o zdrowie, pamiętajcie, że otyłość to choroba i to naprawdę ciężka choroba.

Anieliczka

• Uaktualnij art.
• Poleć
• Drukuj
• obserwuj
• Zgłoś nadużycie